نقد فیلم مسخره باز

« مسخره باز » اولین تجربه ی سینماییِ همایون غنی زاده است که سالها تجربه ی کار در تئاتر دارد. عناصرتئاتریِ استفاده شده در میزانسن فیلم نیز کاملا گویای این مساله است.

پادکست نقد فیلم مسخره باز به همراه موسیقی متن فیلم:

بررسی و نقد فیلم مسخره باز

مسخره باز داستان سه شخصیت را که در آرایشگاه مردانه ای شاغل اند به تصویر می کشد. « دانش » با بازی « صابر ابر »، « کاظم خان » با بازی « استاد علی نصیریان » و « شاپور » با بازی « بابک حمیدیان ». همچنین سه شخصیت دیگر داستان که هرکدام به نوعی با این آرایشگاه در ارتباط اند شامل « بازپرس کیانی » با بازی « رضا کیانیان »، « هما » با بازی « هدیه تهرانی » و « مانفرد » با بازی « داریوش موفق ».

جهانِ داستانِ غنی زاده در همین آرایشگاه شکل می گیرد. ما با جهان بیرون تنها توسط المان هایی که کارگردان در اختیارمان می گذارد مرتبط می شویم. زمان و مکان داستان نیز چندان مشخص نیست.

فیلم از نظر طراحی صحنه، جلوه های ویژه ی بسیار قابل توجه، بازیِ تا حد زیادی قابل قبول بازیگران به خصوص استاد نصیریان در نقش کاظم خان، موفق عمل می کند. اما چیزی که مسخره باز را از یک اثر بسیارخوب تا یک اثر متوسط پایین می آورد، نداشتن فیلمنامه ای منسجم است.

مخاطب در ابتدای فیلم با شروع دلگرم کننده ای مواجه می شود. از همان سکانس های ابتدایی پیداست که فیلم متفاوتی خواهد دید؛ متفاوت و سرگرم کننده. اما از میانه ی فیلم ناگهان گویی همه چیز از کنترل خارج می شود. مسائل متعددی مطرح می شود اما به نتیجه نمی رسد. در ابتدای فیلم شخصیت پردازی و معرفی آنها به درستی انجام می شود ولی در ادامه ، استفاده ی مفیدی از آنها صورت نمی گیرد.

البته این کاملا قابل درک و مشخص است که کارگردان فیلم مسخره باز نگاهی منتقدانه و دغدغه مند دارد. و تمام تلاش خود را کرده است تا با استفاده از نمادها آنها را به تصویر بکشد. اما قرار نیست هنرمند تمام دل مشغولی ها و ایده هایش را و حاصل تمام مطالعات و آگاهی اش در هر زمینه ای را به صورت رگباری در یک اثر جای دهدو باعث شود هیچ کدام از خرده پیرنگ ها، برجسته و پرورانده نشود.

ارجاعات متعدد به سکانس های مشهورسینمای جهان نیز این فیلمِ پر از نماد و ایده و تم را به یک کلاف سر در گم تبدیل کرده است.گویی در میان این فیلم ها و سکانس های معرف حضورِهمگان، کارگردان، فیلم خود را از یاد برده است.

فیلم در صدد پرداختن به مسائلی هم چون، دیکتاتوری، آزادی، عشق، ابزورد، اعتراض و سرکوب، رویاپردازی بدون عمل و چندین و چند دغدغه ی اجتماعی و سیاسی دیگر است.اما در هیچ موردی به لایه های زیرین مبحث وارد نشده است تا بتواند ماندگاری خود در ذهن مخاطب را تضمین کند؛

با این وجود مسخره باز، از لحاظ بصری غنای بسیار زیادی دارد. جلوه های ویژه ی حرفه ای استفاده شده در کار، فیلم را از یک شکست حتمی در گیشه به یک اثر سرگرم کننده تبدیل کرده است. البته که پیشرفت سینمای ایران در این زمینه آرزوی هر علاقمند به سینمایی می باشد. و امیدواریم باز هم شاهد فیلم هایی با چنین میزانسن قوی باشیم.

شخصیت های مهم فیلم مسخره باز و اتفاقات پیرامون آن ها

بازیِ بازیگران یکی دیگراز نقاط قوت فیلم است.به خصوص بازی استاد نصیریان در نقش کاظم خان که می تواند تبدیل به یکی دیگراز شخصیت های ماندگار کارنامه ی کاری ایشان شود.

دانش

دانش با یکی از همان بازی های خاصِ «صابر ابر»، جوانی است که عاشق بازیگری است. در یتیم خانه بزرگ شده است. مادرش یک گدای خیابانی بوده و با رویای بازیگر شدن زندگی می کند؛ اما سالهاست در آرایشگاه مردانه ای مشغول به کار است.

او مثل اکثر افراد جامعه ، فقط حرف می زند و ادا در می آورد یا به قول کاظم خان مسخره بازی می کند. به جای خارج شدن از دایره ی امن خود که همان کمد کوچکی درسلمانی است، و وارد میدان شدن، ترجیح می دهد به تماشا نشستن فیلم های مورد علاقه اش بپردازد.

شهامت اجرای یک اتود ساده در مقابل مانفرد را ندارد. شجاعت تست بازیگری دادن ندارد. و زدن سبیل استاد معروفی توسط کاظم خان را گویا بهانه ای برای فرار از ماجرای تست دادن قرار می دهد. عاشق ستاره ای مشهور به نام هماست. همایی که قرار است روزی سعادت و خوشبختی برایش بیاورد.

اما در پس تمام این ویژگی های ظاهری، او یک جنایتکار است. سرکوب ها و عقده های حقارتی که سالها همراهش بوده از او یک انسان سنگ دل ساخته است. تاب تحمل پسر زیباتر و خوش تیپ تر از خود را ندارد و به او صدمه می زند؛ موی زنان گدا را می تراشد تا به مانفرد بفروشد و سپس آنها را می کشد و به چاه عمیق وسط سلمانی که راه به دریا دارد می اندازد.

دانش که خود را بسیار با استعداد تصور می کند ، در هیچ زمانی از زندگی اش نتوانسته میل به دیده شدن و مورد توجه قرار گرفتنِ خود را ارضا بکند و به آهستگی در باتلاقی اخلاقی که زادگاه هیولای درنده ی درونش شده است گرفتار آمده است.

کاظم خان

استاد نصیریان با ظرافت و زیبایی هر چه تمام توانسته است پارادوکس های رفتاری منحصر بفرد کاظم خان را به عنوان دیکتاتورِ قصه ی مسخره باز، به تصویر بکشد. کاظم خان صاحب سلمانی است و بعد از شکست عشقی اش ، دیگر به زنی نزدیک نشده است و همین سلمانی شده تمام فکر و ذکرش.

روی آن تعصب پیدا کرده است. اصول و قوانین مستبدانه و غیر منطقی خود را در آن وضع کرده است و به هیچ عنوان زیر پا گذاشتن آنها را توسط هیچکس برنمی تابد. با لفظ «آرایشگاه» به عنوان نمادی از جنس مونث، مشکل دارد.دستانش می لرزد و با ماشین ریش تراش سبیل مشتری ها را می زند و احترامی برای انتخاب و میل آنها قایل نیست و هر دفعه بهانه ای می آورد برای این تقصیر؛ یا حتی طلبکارانه برخورد می کند. در نتیجه اجازه نمی دهد کسی جای او را بگیرد. این را به وضوح می توان در صحنه ی اعتراض مشتری و میانجی گری شاپور دید.

استاد علی نصیریان برای فیلم مسخره باز جایزه ی بهترین بازیگر نقش اول مرد را از جشنواره بین المللی فیلم فجر کسب نمود و به این ترتیب رکورد دار مسن ترین دریافت کننده ی سیمرغ بلورین در تمامی ادوار گذشته جشنواره بین المللی فیلم فجر شد.

شاپور

انتخاب بابک حمیدیان برای نقش «شاپور» نیز جزو نکات مثبت فیلم به شمار می آید. عصبی شدن ها، تغییر حالت ها، اعتراض های پر سر و صدا اما سطحی ِکاراکتر ،با بازی خوب حمیدیان، برای بیننده قابل باور شده اند.شاپور نماینده ی قشر همیشه و همه جا معترض است. همان ها که عمری ادعای حق طلبی دارند اما ناگهان دو قدم مانده به انتهای مسیر ، کم می آورند و معمولا هم از ترس جانشان. آنها موها را می بینند، مشکلات را تشخیص می دهند و اقداماتی نیر انجام می دهند برای بهتر شدن اوضاع.

اما کافی است حادثه ای یا ماجرایی به نفع آنها تمام شود. آن وقت تبدیل می شوند به آرام ترین و فراموشکار ترین افراد دنیا. مانند زمانی که شاپور توانسته بود موی یک زن گدا را برای فروش به مانفرد بتراشد. منفعت موقتی پیش آمده موجب نادیده گرفتن تمام دلایل اعتراضات قبلی اش شد.

کنار هم قرار گرفتن این سه شخصیت می تواند صحنه های به یاد ماندنی را در فیلم بیافریند. ومخصوصا طنز استفاده شده در اثر، ارتباط برقرار کردن با مخاطب را آسان تر کرده است.
اما همان طور که قبلا اشاره شد ، این شخصیت پردازی مناسب در لابه لای تمرکز زیاد کارگردان برای بیان مسائل مختلف در پوشش نمادها و همچنین اشارات بیش از حد به سینمای جهان گم می شود .

گالری تصاویر فیلم مسخره باز

جوایز فیلم مسخره باز در جشنواره فیلم فجر

شناسنامه فیلم مسخره باز

• کارگردان: همایون غنی زاده
• تهیه کننده: علی مصفا
• نویسنده: همایون غنی زاده
• بازیگران: علی نصیریان، صابر ابر، بابک حمیدیان، رضا کیانیان، داریوش موفق، محسن حسینی، هدیه تهرانی
• موسیقی: محمد رضا غنی زاده
• فیلم بردار: علی قاضی
• تدوینگر: هایده صفیاری
• منتشر کننده: خانه فیلم
• فروش گیشه: 3 میلیارد و 398 میلیون

مسخره باز

کارگردان: همایون غنی زاده

امتیازدهی ویرایشگر:
7